نمایش شاهکارهای هنری کاخ گلستان برای نخستین بار

به نقل قالیشویی ادیب و گزارش روابط عمومی مرکز ملی فرش ایران، به نقل از روابط عمومی کاخ گلستان، مسعود نصرتی مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان گفت: در نمایشگاه برگزیده ای از فرش های منطقه بیرجند ۱۱ تخته قالی و قالیچه در چادرخانه کاخ گلستان به نمایش گذاشته می شود. فرش های بافت خراسان جنوبی مشهورترین فرشهای ایران در گذشته بوده که تاریخچه بافت آن به دوران حکومت شاهرخ میرزا در هرات باز می گردد. در این زمان شهرهرات پایتخت این سلسله بوده و شهر نقاشان و مینیاتوریست ها لقب گرفته است به طوری که این شهر در تمام زمینه های هنری از جمله قالی بافی فعال بوده است.

وی افزود: از مراکز مهم قالی بافی خراسان می توان به شهرهای قاین، بیرجند، مود و درخش اشاره کرد که فرشهای ریز بافت دارند؛ یکی از طرح های معروفی که مورد استقبال بافنده بیرجندی قرار گرفته طرح ماهی درهم است؛ نقش های این طرح به طور معمول در زمینه های روشن بافته می شود. همچنین بافت فرش هایی با طرح های لچک و ترنج در زمینه بسیار پرگل، قرمز رنگ و بته ای سرتا سری نیز در این ناحیه متداول بوده است.

مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان تصریح کرد: در جنوب بیرجند در بخش مود فرش هایی با گره فارسی بر روی تار و پود پنبه ای در همه اندازه ها بافته می شد؛ بافنده های خوش سلیقه این محل با به کار بردن کمی ابریشم سفید یا فیروزه ای در پیرامون نقش های طرح، به فرش های خود حالت برجسته و خوش آیندی می دادند. همچنین طرح دلخواه آنها طرح ماهی درهم و یا هراتی بوده که پیوسته بر روی فرش های خود استفاده می کردند، نمونه ای از این نوع بافت در نمایشگاه فرش بیرجند به نمایش گذاشته می شود.

نصرتی درباره فرش های اصیل منطقه خراسان گفت: یکی از اصیل ترین و بهترین فرش های خراسان در منطقه درخش واقع در نواحی جنوبی این استان بافته می شود؛ برخی از فرش های قدیمی این منطقه با نقشه ای اصیل و باشکوه، آن چنان که در بافت های کردستان نیز مشاهده می شود، با نقش بته های سرتاسری بافته شده اند.

وی در ادامه افزود: این بته های دوقلو  که در جرگه نقاشان به نام بته مادر و بچه شهرت دارد، در ردیف های موازی تمامی سطح فرش را پوشانده است، همچنین به شکل دانه های تسبیح و کنار هم چهار گوشه قالی را دور زده و حاشیه را می سازد. بیشتر رنگ های به کار رفته در فرش های درخش، قرمز، سرمه ای، سبز مغز پسته ای روشن و نارنجی است.

 مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان اظهار کرد: فرش های خراسان با گره های ترکی و فارسی بافته می شود، طرح های متداول در قالی بافی خراسان بیشتر در سبک طرح های گل دار شامل شاه عباسی، لچک ترنج ، شاه عباسی افشان ،سلسله ای، نقش گلدانی ، بته ای سرتاسری، تصویری و از همه مهم تر هراتی است؛ سبک هندسی نیز در قالی بافی خراسان رواج گسترده ای دارد.

نمایش منتخبی از نگاره های نسخه خطی هزار و یک شب

نصرتی از نمایش ۳۰ نگاره نسخه نفیس خطی هزار و یک شب با موضوعات مختلف اجتماعی و فرهنگی برای نخستین بار خبر داد و افزود: نگاره های این کتاب توسط ابوالحسن غفاری(صنیع الملک) با همکاری ۳۴ نفر از شاگردانش انجام شده است. در سراسر دنیا تنها ۲۱ جلد نسخه خطی اصلی از کتاب هزار و یک شب موجود است که یک نسخه آن در ۶ جلد در پایگاه میراث جهانی نگهداری می شود و دارای سه هزار و ۶۰۰ نگاره است.

وی تصریح کرد: در حاشیه برگزاری این نمایشگاه از کتاب چاپی نفیس هزار و یک شب با ۲۷۰ نگاره که منتخبی از نگاره های شش جلد است در ۱۴۵ صفحه رونمایی می شود. این کتاب پژوهشی توسط کاخ گلستان منتشر شده و قرار است به زبان انگلیسی هم چاپ شود.

نمایشگاه «فرش های بیرجند» و «نگاره های نسخه خطی هزار و یک شب» ساعت ۱۱ هفدهم بهمن افتتاح و به مدت یک هفته از ساعت ۹ تا ۱۶ در مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان واقع در میدان ارگ میزبان علاقه مندان هنر ایرانی است.

منبع : مرکز ملی فرش ایران